Chúng ta thường nghĩ rằng dược thảo không độc, nhưng bản tin sau Reuter cảnh báo nên cẩn thận. Một thuốc thuộc lọai bổ sung dinh dưỡng tại Hoa-kỳ tên là ENZYTE, do công ty Vianda ở thành phố Cincinnati tiểu bang Ohio sản xuất, quảng cáo làm cho người dùng “cứng hơn, mạnh hơn và có cảm giác cương dương hòan tòan”.
Công ty cũng bảo hơn 5 triệu đàn ông trên thế giới dùng thuốc này. Thành phần của enzyte gồm niacin, đồng, kẽm, sâm, bạch quả, cao dâm dương hoắc (horny goal weed tạm dịch là có sừng dê) và nhiều dược thảo khác, theo trang mạng của công ty.
Nhưng một nghiên cứu đăng trên báo Archive of Internal Medicine bảo sau khi cho đàn ông dùng chất bổ sung dinh dưỡng này, thấy kéo dài đọan QT trên điện tâm đồ.
Với những người có bệnh gọi là hội chứng QT kéo dài, có thể xảy ra ở 1 trong 2000 người, kéo dài đọan QT có thể đưa đến lọan nhịp tim nghiêm trọng và chết thình lình. Một bác sĩ ở đại học Loyola Chicago bảo Enzyte có vài tính chất của thuốc mạnh nhất bác sĩ kê đơn để điều hòa nhịp tim.
Với liều 1 viên, các nhà nghiên cứu thấy đọan QT tăng trung bình 8% hay 32 phần ngàn giây, 3 giờ sau khi uống thuốc. Sau 5 giờ tăng 11% hay 37 phần ngàn giây. Không bệnh nhân nào phát sinh lọan nhịp tim hay kéo dài cương dương, nhưng 4 người cảm thấy da bị phừng nóng.
Báo cáo chết đột ngột ở người dùng cisapride (thuốc trị lóet dạ dày Propulsid) và Terfenadine (thuốc chống dị ứng Seldane), cũng kéo dài đọan QT trung bình 13 và 17 phần ngàn giây theo thứ tự, khiến FDA phải cho thu hồi hai thuốc trên. Do đó, không nên dùng chất bổ sung dinh dưỡng này vì có thể bị nguy hiểm.
Cây dâm dương hoắc, tên La-tinh là Epimium sagittalum trong sách cây thuốc và động vật làm thuốc của nhà xuất bản Khoa-học, nhưng theo bách khoa tự điển Wikipedia thì có tên Epimium grandifolium.
Một trong những trang quảng cáo trên mạng bảo cây dâm dương hoắc chứa flavonoids (hợp chất thực vật có tính chống oxyt hóa) và phytoestrogen (estrogen thực vật). Một trong những phytoestrogen này là icariin, một chất ức chế phosphodiestera-5 (PDE5) giống như Viagara và những thuốc kê đơn chống lọan cương dương khác. Đó là lý do cây này được quảng cáo kích dục.
Theo Natural Medicine Comprehensive Database nhóm cây epimedium dùng để trị bất lực, xuất tinh ngòai ý muốn, yếu lưng và đầu gối, đau khớp, mệt mỏi tinh thần hay cơ thể, mất trí nhớ, cao huyết áp, bệnh động mạch vành, viêm phế quản, viêm gan mãn tính, bệnh tê liệt polio, thiếu bạch cầu mãn tính, viêm cơ tim do siêu vi, thuốc bổ và kích dục.
Cơ chế tác dụng của Epimedium ở phần lá. Các nhà nghiên cứu nghĩ rằng flavonoid, icariin và polysaccharid là họat chất chính. vài chứng cứ gợi ý epimedium có thể làm dãn mạch ngọai vi, tăng máu lưu thông qua động mạch vành, tăng kết tụ tiểu cầu và tăng cường họat động tình dục của phái nam.
Theo sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt-nam, dâm dương hoắc có tác dụng nội tiết sinh dục. Dâm dương hoắc dùng sống hay đã qua bào chế đối với chức năng sinh dục không giống nhau. Dâm dương hoắc qua bào chế thí nghiệm trên chuột nhắt trắng đực cho uống vào dạ dày với liều 15 g/Kg, dùng liên tục trong 10 ngày có tác dụng làm tăng lượng testosterone trong máu và tăng trọng lượng cơ nâng hậu môn, còn dâm dương hoắc dùng sống không có tác dụng nâng cao khả năng sinh dục, trái lại làm giảm lượng testosterone và trọng lượng cơ nâng hậu môn. Trong một nghiên cứu lâm sàng, nước sắc lá dâm dương hoắc dùng điều trị cho 14 bệnh nhân giảm bạch cầu có 3 người khỏi bệnh và 9 người có tiến bộ rõ rệt , lượng bạch cầu tăng từ 2440 ± 992/mm3 lên 4060 ± 966/mm3.
Dâm dương hoắc dùng trong đông y chửa liệt dương phối hợp với các dược liệu khác, chửa xuất tinh sớm, lưng gối mỏi đau, chân tay mỏi, đái dắt.
Chúng tôi cũng xin nhắc lại là các chất ức chế phosphodiesterase 5 có ái lực khác nhau với nhiều cơ phận của cơ thể. Những thuốc trị rối lọan cương dương như sildenafil (Viagara) có ái lực mạnh với cơ nhẵn bao quanh mạch máu bộ phận sinh dục nam, nhưng đôi khi còn có ái lực với vùng mắt, và có thể gây nguy hiểm cho thị giác người dùng. Tính chất PDE-5 của cây dâm dương hoắc có thể ngòai ái lực với cơ trơn mạch máu gây dãn mạch ở động mạch vành, hạ huyết áp và tác dụng kéo dài đọan QT là tính chất mới chưa có sách vở nào nói đến.
Dược sĩ Lê-Văn-Nhân
